نقره در کانون توجه سرمایه گذاران

به گزارش صدای بورس، آبان ماه سال جاری بود که شمش نقره با عیار ۹۹.۹ درصد در خزانه بورس کالای کشور پذیرش شد و پس از آن به فاصله یک ماه اوراق گواهی سپرده و آتی این فلز ارزشمند نیز طراحی و برای معامله سرمایه‌گذاران عرضه شد؛ اقدامی که به گفته کارشناسان با اقبال خوبی از سوی خریداران روبه‌رو شده است.
هر یک از این اوراق معادل یک گرم نقره است که معاف از مالیات است و تنها به هنگام تحویل، شامل مالیات بر ارزش افزوده خواهد شد. سقف خرید برای هر فرد حقیقی ۵۰ کیلوگرم نقره معادل ۵۰ هزار گواهی سپرده است و دارندگان این اوراق هم می‌توانند نسبت به ترخیص و دریافت کالا اقدام کنند و هم اوراق گواهی سپرده خود را همچون یک برگه اوراق بهادار در بورس به فروش برسانند. این اقدام که در راستای توسعه ابزارهای معاملاتی در بورس کالا و ارتقای ظرفیت‌های مالی در یک بازار کالایی به منظور افزایش شفافیت و بسط اندازه بازار صورت گرفته، ارتباط قوی تری بین بورس اوراق و کالایی کشور ایجاد کرده است و از آنجا که مصرف کنندگان این کالا، غالبا از تولیدکنندگان هستند، دسترسی شفاف به کالای پایه برای آنها به سهولت و در یک بازار رقابتی و بر مبنای الزامات مشخصی از سمت نهادهای ناظر صورت می‌گیرد که نکته حائز اهمیتی است.

رشد رقابت در صنعت نقره از مسیر بورس
برخلاف تصور، این فلز علاوه بر ساخت زیورآلات و جواهرات دارای کاربردهای صنعتی متنوعی است؛ از پنل‌های خورشیدی، تصفیه آب، اتصالات الکتریکی گرفته تا آینه‌ها، روکش پنجره‌ها، کاربرد در آنالیز واکنش‌های شیمیایی و ترکیب فیلم‌های عکاسی و اشعه ایکس و... محلول‌های رقیق نیترات نقره و سایر ترکیبات این فلز به عنوان ضد عفونی کننده و میکروبیوسید مورد استفاده قرار می‌گیرند و به باندها و پانسمان‌های زخم، سوند و سایر ابزارهای پزشکی اضافه می‌شوند.
همچنین از این فلز برای آلیاژهای لحیم و لحیم کاری، باتری‌ها، دندانپزشکی، تراشه‌های LED، راکتورهای هسته ای، انرژی فتوولتائیک (یا خورشیدی)، تراشه‌های RFID برای ردیابی بسته‌های یا محموله‌ها در سراسر جهان، نیمه‌هادی‌ها، صفحه نمایش لمسی، مواد نگهدارنده چوب و بسیاری دیگر از مصارف صنعتی استفاده می‌شود.
این موارد نشان می‌دهند فلز نقره دارای طیف گسترده ای از مصرف کنندگان است که می‌توانند رقابت مناسبی را در سمت خرید ایجاد کنند و این در حالی است که معادن مس سونگون در آذربایجان شرقی، معدن طلای موته در استان اصفهان، معدن رشم در جنوب دامغان، معدن لاطلا در شهر بابک و معدن زرمهر در استان خراسان رضوی از کانون‌های اصلی استحصال نقره در ایران محسوب می‌شوند. گفتنی است فلز نقره در کنار فلزات دیگر نظیر سرب، طلا، روی و مس یافت می‌شود؛ به طوری که به ازای هر تن سرب، سه کیلوگرم نقره استخراج می‌شود. البته باید دانست که تمامی تولید نقره در ایران از طریق استخراج از معادن نیست. بلکه نقره از طریق آزمایشگاهی نیز استخراج می‌شود (برگرفته از مقاله معدن نقره در ایران؛ وبسایت نقره نما).

رشد تولید نقره در دو دهه
آنچه مشخص است میزان تولید نقره در ایران در حال حاضر نزدیک به ۱۳۰ تن در سال است که رقمی قابل قبول در مقایسه با دو دهه گذشته می‌باشد، با این حال معادن نقره در ایران از ظرفیت‌های بالایی برای بهره برداری بیشتر برخوردار هستند که عرضه این محصول در بورس کالا و ایجاد نظم در معاملات آن می‌تواند نقش بسزایی در آینده این صنعت داشته باشد. به عنوان مثال تعیین قیمت برای این کالا در یک بستر رقابتی و شفاف مانع از ایجاد مسیرهای تاریک در بازار و زد و بندهای موجود می‌شود.
یکی از چالش‌های موجود در بازار نقره تشخیص اصالت و عیار آن برای مصرف کنندگان مختلف است که عرضه این محصول در بورس کالا بر اساس آزمون‌های مناسبی که روی محصول صورت می‌گیرد، اطمینان زیادی در این رابطه ایجاد می‌کند. این در حالی است که عرضه این محصول بر اساس قراردادهای آتی می‌تواند دید مناسبی از تحولات آتی در مورد این فلز را برای سرمایه‌گذاران و یا تولیدکنندگان ایجاد کند، بطوری‌که امروزه در بورس‌های کالایی دنیا، ابزار معاملات آتی همین وظیفه را بر عهده دارد و به عنوان دماسنج آتی کالاها از ریسک‌های پیش روی محصولات خبر می‌دهند.
در این بین یکی از موضوعاتی که اهمیت عرضه نقره در بورس را دوچندان می‌کند، توجه مناسبی است که سرمایه‌گذاران با سوق دادن منابع نقدینگی خود به سمت این بازار نشان داده اند که دلیل این امر رشد بیش از اندازه قیمت طلا از یک سو و ظرفیت‌های ممتاز بازدهی در فلز نقره در سال‌های اخیر است. این فلز از گرمی ۱۹۵ هزار تومان در دی ماه ۱۳۹۹ به ۹۵۷ هزار تومان در دی ماه امسال رشد قیمت داشته است که با توجه به پیش بینی‌های مثبت از آینده آن، به فرصتی برای سودآوری در سرمایه‌گذاری تبدیل شده است.

بازارهای جهانی نقره به کدام سمت می‌روند؟
بررسی قیمت این فلز در بازارهای جهانی نشان می‌دهد رکورد قیمتی این فلز بعد از ۱۲ سال شکسته شد و از ۳۴ دلار در هر اونس عبور کرد که گفته می‌شود به دلایل مختلف اقتصادی و سیاسی این رکورد ثبت شده است.
هرچند قیمت دوباره کاهش یافت و حالا در محدوده ۳۱ دلار قرار دارد، اما کارشناسان معتقدند نقره در سال جاری در بازارهای جهانی و به تبع آن در بازارهای داخلی تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد که برآیند این عوامل می‌تواند تا ۲۰ درصد قیمت این فلز را افزایش دهد؛ عواملی که از یک سو روی توسعه معادن اثر می‌گذارد و عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار می‌دهند و از سوی دیگر نقره را به عنوان فلزی مهم در زمره طلا جای می‌دهند که سرمایه‌گذاران به آن روی خواهند آورد.
به تحلیل کارشناسان سیاست‌های ترامپ باعث افزایش میزان اکتشافات معدنی در معادن فعلی خواهد شد. وعده او مبنی بر کاهش زمان‌بندی صدور مجوز برای هر کسی که یک میلیارد دلار یا بیشتر در ایالات متحده سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند برای شرکت‌های نقره‌ای در این کشور یک موهبت باشد؛ هرچند نادیده گرفتن توافق پاریس توسط ترامپ که مبتنی بر حفاظت از محیط زیست است، شرایط متفاوتی را رقم می‌زند.
در این بین تصمیمات احتمالی ترامپ در اخذ مالیات از شرکت‌های فعال در حوزه انرژی خورشیدی که از مصرف کنندگان مهم نقره هستند، ممکن است روی وضعیت این بازار اثر منفی بر جای بگذارد؛ مگر آن که ایلان ماسک به عنوان یکی از مدافعین جدی این صنعت، اقدامات جبرانی را در کابینه ترتیب دهد.
در این باره مدیرعامل مایندمانی معتقد است بازگشت ترامپ به فناوری‌های مبتنی بر کربن می‌تواند انتقال انرژی سبز در ایالات متحده را کند کند. با این حال، اروپا و چین، محرک‌های اصلی‌گذار سبز، همچنان به انرژی پاک متعهد هستند که تقاضای نقره را افزایش می‌دهد. بنابراین، روندهای جهانی به حمایت از استفاده از نقره در فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر ادامه خواهد داد.
نقره همچنان ارزش پیشنهادی فوق العاده ای برای سرمایه‌گذاران دارد؛ به خصوص آن که هنوز ذهن سرمایه‌گذاران به شکل قابل توجهی به این بازار معطوف نشده و این فرصت بزرگی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. این در حالی است که رشد تقاضا را هم شاهد هستیم. تا ماه نوامبر سال قبل، تقاضای صنعتی نقره ۷۰۲ میلیون اونس بود که نسبت به ۶۵۵ میلیون اونس ثبت شده در سال قبل از آن ۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما احتمالا امسال شاهد تقاضای ۱.۲۱ میلیارد اونسی برای نقره در سطح جهان خواهیم بود. این رشد تقاضا را باید در کنار تولید معادن که تخمین زده می‌شود در سال ۲۰۲۴ تنها یک درصد رشد کرده و به ۸۳۷ میلیون اونس رسیده باشد، مقایسه کرد. البته با در نظر گرفتن عرضه ثانویه ناشی از بازیافت، احتمالا کل عرضه نقره در سال جاری به ۱.۰۳ میلیارد اونس در سال خواهد رسید و به این ترتیب شاهد کمبود نقره در بازارهای جهانی خواهیم بود. بنابراین انتظار می‌رود که شاهد افزایش مجدد فشار قیمت به سمت بالا باشیم.

مولفه‌های موثر در بازار
در این بین البته پیش بینی‌های متضادی هم وجود دارد. برخی معتقدند عوامل ژئوپلیتیکی و وضعیت اقتصاد کلان جهانی می‌تواند هم رشد تقاضا و هم رشد عرضه را در سال ۲۰۲۵ محدود کند؛ برای مثال، مشکلات اقتصادی در اروپا و چین می‌تواند تقاضای انتقال انرژی را کند کند. به خصوص آن که تولید نقره عمدتاً در مناطق چالش برانگیز ژئوپلیتیکی مانند روسیه و قزاقستان متمرکز است؛ جایی که تأمین بودجه برای گسترش عرضه بسیار دشوار است.
این عوامل پتانسیل رشد نقره را در مقایسه با طلا محدود می‌کنند و به نوبه خود از نقش آن به عنوان یک دارایی امن در زمان عدم اطمینان اقتصادی می‌کاهند. این گروه از کارشناسان، همانطور که عرضه نقره را به طور فزاینده ای تحت فشار می‌بینند، به پروژه‌های توسعه ای چشم دوخته اند که در حال افزایش هستند و تا سال ۲۰۲۷ لااقل سالی ۴۰ میلیون اونس تولید اضافه تر را در این صنعت رقم بزنند.
در این رابطه موسسه مایند مانی معتقد است با توجه به کمبود عرضه و افزایش تقاضا در ماه‌های آینده، انتظار می‌رود نقره به ۳۵ دلار آمریکا برسد. پس از این، یک عقب نشینی جزیی تا ۳۰ دلار آمریکا امکان پذیر خواهد بود. با این حال، پس از این اتفاق، افزایش دیگری پیش‌بینی می‌شود که نقره احتمالاً از ۵۰ دلار آمریکا عبور خواهد کرد.
این موسسه پیشنهاد کرد که سرمایه‌گذاران نسبت به روندهای اقتصادی گسترده تر که بر نقره تأثیر می‌گذارد محتاط باشند، چراکه خطر جدی اصلاح قابل توجه در بازارهای گسترده تر و رکود اقتصادی وجود دارد که در صورت رکود صنایع، فقدان تقاضای صنعتی می‌تواند برای نقره اثر مخالفی را ایجاد کند. به طور کلی، سال ۲۰۲۵ می‌تواند سال قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران نقره باشد. با این حال، بی ثباتی ژئوپلیتیکی و اقتصادی ممکن است در سرتاسر بخش منابع باد مخالف ایجاد کند و از حرکت صعودی نقره جلوگیری کند.

• حمزه بهادیوند چگینی - روزنـامه‌نـگار

• شماره ۵۷۶ هفته نامه اطلاعات بورس